Antoine-Laurent de Lavoisier
Η επικέντρωση στις ποιοτικές πτυχές των χημικών αντιδράσεων ήταν το βασικό τμήμα της Αλχημείας κατά τον Μεσαίωνα. Ο πρώτος που έστρεψε το ενδιαφέρον του στις ποσοτικές πτυχές των χημικών αντιδράσεων και χημικών ουσιών θεωρείται ότι ήταν ο Antoine Lavoisier, ο οποίος επονομάστηκε «Πατέρας της μοντέρνας Χημείας».
Ο Lavoisier άρχισε να ασχολείται με τη χημεία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1760. Φαίνεται ότι στις αρχικές μελέτες του υιοθετούσε την έννοια του φλογιστού.
Καθοριστικό ρόλο για τη αλλαγή των απόψεων του Lavoisier ήταν η μελέτη του αέρα ο οποίος μέχρι τότε δεν λαμβάνονταν υπόψη. Η μελέτη όμως των διαφόρων μορφών αέρα καταλάμβανε κεντρική θέση στη χημεία της εποχής εκείνης. Για παράδειγμα S. Hales (Χέιλς, 1677-1761) είχε ανακαλύψει ότι ο αέρας ήταν παγιδευμένος σε διάφορες ουσίες, όπως τα λαχανικά, το ξύλο και το ανθρώπινο αίμα, από τις οποίες μπορούσε να απελευθερωθεί.
To 1772 ο Lavoisier, αφού κατασκεύασε αναλυτικό ζυγό ακριβείας, ξεκίνησε μια σειρά πειραμάτων με στόχο να διερευνήσει το ρόλο του αέρα στις χημικές διαδικασίες. Η "νέα" πρακτική ήταν να ζυγίζει με ακρίβεια όλα τα προϊόντα των χημικών αντιδράσεων όχι μόνο τα στερεά ή τα υγρά προϊόντα, πράγμα που γινόταν ανέκαθεν, αλλά και τα αέρια προϊόντα.
Ο Lavoisier απέδειξε ότι το βάρος των ουσιών μπορεί και να αυξάνεται κατά την καύση τους, αντίθετα από τις προβλέψεις της θεωρίας του φλογιστού! Απέδειξε το ρόλο του οξυγόνου στις καύσεις, ενός στοιχείου που είχε ανακαλυφθεί νωρίτερα από τον Σουηδό Χημικό Carl Scheele και από τον J. Priestley το οποίο δεσμεύεται από τις ουσίες και αυξάνει το βάτος τους όταν πραγματοποιείται η καύση.
Μέσα από την προσεκτική ζύγιση των ουσιών κατέληξε στην αρχή διατήρησης της ύλης:
Σε κάθε χημικό φαινόμενο, ίση ποσότητα μάζας υπάρχει πριν και μετά την αντίδραση
Προφανώς αυτή η αρχή είναι αποτέλεσμα της διατήρησης του αριθμού των υποατομικών σωματιδιών (πρωτονίων, νετρονίων και ηλεκτρονίων). Κάτι που όμως θα εξηγούνταν σε περισσότερα από 100 χρόνια αργότερα.
O Lavoisier απέρριψε τη θεωρία των Πλατωνικών στερεών ως στοιχείων αλλά και της αλχημιστικής ονομασίας κάποιων ουσιών (όπως βιτριόλι της Αφροδίτης ή πράσινος λέων). Αντί αυτής προέβαλε την αντιμετώπιση των στοιχείων ως «απλές ουσίες» οι οποίες δεν μπορούν να αποσυντεθούν περεταίρω με τις γνωστές χημικές μεθόδους. Έθεσε λοιπόν ως κριτήριο πλέον για το τι είναι χημικό στοιχείο τις επιστημονικές μεθόδους και τις δυνατότητες της χημικής ανάλυσης της εποχής του.
Για να προωθήσει το νέο σύστημα ονομασίας των ουσιών, ο Lavoisier έγραψε ένα εγχειρίδιο με τίτλο Traite fzlementaire de Chimie (Στοιχειώδης πραγματεία περί Χημείας, 1789). Στο βιβλίο αυτό υπήρχε ένας κατάλογος 33 στοιχείων. Τα στοιχεία, σύμφωνα με τον Lavoisier, ορίζονταν ως ουσίες που ήταν αδύνατον να αποσυντεθούν σε κάτι πιο απλό. Ο κατάλογος αυτός περιελάμβανε 23 στοιχεία που τα αποδεχόμαστε ακόμα και σήμερα (π.χ. οξυγόνο ή υδρογόνο), αλλά και κάποια που δε αποδεχόμαστε σήμερα (π.χ. το φως ή το θερμιδικό).
Ο Lavoisier άρχισε να ασχολείται με τη χημεία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1760. Φαίνεται ότι στις αρχικές μελέτες του υιοθετούσε την έννοια του φλογιστού.
Καθοριστικό ρόλο για τη αλλαγή των απόψεων του Lavoisier ήταν η μελέτη του αέρα ο οποίος μέχρι τότε δεν λαμβάνονταν υπόψη. Η μελέτη όμως των διαφόρων μορφών αέρα καταλάμβανε κεντρική θέση στη χημεία της εποχής εκείνης. Για παράδειγμα S. Hales (Χέιλς, 1677-1761) είχε ανακαλύψει ότι ο αέρας ήταν παγιδευμένος σε διάφορες ουσίες, όπως τα λαχανικά, το ξύλο και το ανθρώπινο αίμα, από τις οποίες μπορούσε να απελευθερωθεί.
To 1772 ο Lavoisier, αφού κατασκεύασε αναλυτικό ζυγό ακριβείας, ξεκίνησε μια σειρά πειραμάτων με στόχο να διερευνήσει το ρόλο του αέρα στις χημικές διαδικασίες. Η "νέα" πρακτική ήταν να ζυγίζει με ακρίβεια όλα τα προϊόντα των χημικών αντιδράσεων όχι μόνο τα στερεά ή τα υγρά προϊόντα, πράγμα που γινόταν ανέκαθεν, αλλά και τα αέρια προϊόντα.
Ο Lavoisier απέδειξε ότι το βάρος των ουσιών μπορεί και να αυξάνεται κατά την καύση τους, αντίθετα από τις προβλέψεις της θεωρίας του φλογιστού! Απέδειξε το ρόλο του οξυγόνου στις καύσεις, ενός στοιχείου που είχε ανακαλυφθεί νωρίτερα από τον Σουηδό Χημικό Carl Scheele και από τον J. Priestley το οποίο δεσμεύεται από τις ουσίες και αυξάνει το βάτος τους όταν πραγματοποιείται η καύση.
Μέσα από την προσεκτική ζύγιση των ουσιών κατέληξε στην αρχή διατήρησης της ύλης:
Σε κάθε χημικό φαινόμενο, ίση ποσότητα μάζας υπάρχει πριν και μετά την αντίδραση
Προφανώς αυτή η αρχή είναι αποτέλεσμα της διατήρησης του αριθμού των υποατομικών σωματιδιών (πρωτονίων, νετρονίων και ηλεκτρονίων). Κάτι που όμως θα εξηγούνταν σε περισσότερα από 100 χρόνια αργότερα.
O Lavoisier απέρριψε τη θεωρία των Πλατωνικών στερεών ως στοιχείων αλλά και της αλχημιστικής ονομασίας κάποιων ουσιών (όπως βιτριόλι της Αφροδίτης ή πράσινος λέων). Αντί αυτής προέβαλε την αντιμετώπιση των στοιχείων ως «απλές ουσίες» οι οποίες δεν μπορούν να αποσυντεθούν περεταίρω με τις γνωστές χημικές μεθόδους. Έθεσε λοιπόν ως κριτήριο πλέον για το τι είναι χημικό στοιχείο τις επιστημονικές μεθόδους και τις δυνατότητες της χημικής ανάλυσης της εποχής του.
Για να προωθήσει το νέο σύστημα ονομασίας των ουσιών, ο Lavoisier έγραψε ένα εγχειρίδιο με τίτλο Traite fzlementaire de Chimie (Στοιχειώδης πραγματεία περί Χημείας, 1789). Στο βιβλίο αυτό υπήρχε ένας κατάλογος 33 στοιχείων. Τα στοιχεία, σύμφωνα με τον Lavoisier, ορίζονταν ως ουσίες που ήταν αδύνατον να αποσυντεθούν σε κάτι πιο απλό. Ο κατάλογος αυτός περιελάμβανε 23 στοιχεία που τα αποδεχόμαστε ακόμα και σήμερα (π.χ. οξυγόνο ή υδρογόνο), αλλά και κάποια που δε αποδεχόμαστε σήμερα (π.χ. το φως ή το θερμιδικό).
Κατά τη Γαλλική Επανάσταση ο Lavoisier καταδικάστηκε και εκτελέστηκε στη λαιμητόμο το 1794.
Κατά τη Γαλλική Επανάσταση ο Lavoisier καταδικάστηκε και εκτελέστηκε στη λαιμητόμο το 1794.
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-C114/425/2862,10899/
https://www.acs.org/content/acs/en/education/whatischemistry/landmarks/lavoisier.html
http://www.chemview.gr/oi-anthropoi-tis-chimeias/articles/lavoisier-to-tragiko-telos.html
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-C114/425/2862,10899/
http://www.pe04.net/rep/eklib/pacs/chemg/common/morechem/chapt2/lavoisier.htm
http://www.tovima.gr/science/article/?aid=372725
http://www.atmitos.net/-mainmenu-27/1---/127-2012-04-02-11-25-05
http://mattson.creighton.edu/History_Gas_Chemistry/Scheele.html
https://www.acs.org/content/acs/en/education/whatischemistry/landmarks/lavoisier.html
http://www.chemview.gr/oi-anthropoi-tis-chimeias/articles/lavoisier-to-tragiko-telos.html
http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGL-C114/425/2862,10899/
http://www.pe04.net/rep/eklib/pacs/chemg/common/morechem/chapt2/lavoisier.htm
http://www.tovima.gr/science/article/?aid=372725
http://www.atmitos.net/-mainmenu-27/1---/127-2012-04-02-11-25-05
http://mattson.creighton.edu/History_Gas_Chemistry/Scheele.html